Maden Endüstrisi

Madencilik, yeraltındaki jeolojik hammaddelerin ekonomik anlamda değer elde edilmesi amacıyla bulundukları yerden verimli ve güvenli bir şekilde çıkarılmasını kapsayan işlemdir. Madencilik faaliyetleri, madenin türü ve kullanım alanlarına göre farklı üretim işlemlerini içermektedir. Genel olarak arama faaliyetleri ile başlayan, cevher üretimi ve zenginleştirme işlemleri ile devam eden, cevherin bittiği alanların kapatılması ve çalışma alanının doğaya yeniden kazandırılmasıyla projenin tamamlandığı prosesler bütünüdür.

Maden üretiminin yapılacağı alanın yeraltında olması durumunda üretim-teslim planlarına uygun olarak cevhere ulaşım sağlayacak kuyu, galeri gibi yeraltına giriş yapıları inşa edilmektedir. Bu yapılar delme-patlatma veya özel kazı yöntemleri ile oluşturulmaktadır. Cevher üretiminin başlayabilmesi için yapılan hazırlık yapıları, havalandırma, insan ve maden taşıma yolları gibi planlama aşamasında belirlenmiş tüm yeraltı üniteleri hazırlık sürecinde oluşturulur.

Açık ocak madenciliğinde ise, çalışma alanının yüzeyindeki nebati toprak alınmaktadır. Ancak, mermer gibi oluşumlarda karşılaşılan cevher yatağının hemen yüzeyde oluşması halinde doğrudan maden üretimine başlanabilmektedir. Cevher yatağının daha derinde olması durumunda ise, kayacın yapısına göre delme-patlatma veya sökme-kazıma yöntemiyle araçlara yüklenerek maden depolama alanına taşınması işlemi gerçekleştirilir.

Maden çıkarıldıktan sonra cevher hazırlama ünitelerine işlenmek üzere gönderilmesi gerekmektedir. Sahada madenin daha fazla elde edilebilmesi için leaching adı verilen proses gerekebilir. Leaching prosesi, geçirimsiz bir zemin (asfalt, plastik vb.) üzerinde hazırlanan bir yığın üzerine uygun bir çözücü gönderilerek (yağmurlama, boru ağı vb. sistemlerle) kazanılması düşünülen bileşeni çözeltiye alma işlemidir.

Ardından, doğrudan doğruya fizikokimya esaslarına dayanan ve ince öğünmüş mineral karışımlarını ayırmaya yarayan bir flotasyon/yüzdürme metodu ile de maden eldesi zenginleştirilebilir. Elde edilen madenin sonrasında oluşan atıksular alıcı ortamlara arıtılarak deşarj edilmelidir. Suların arıtılması için paket sistem arıtmaları tercih edilmektedir.

Madencilik; toz, hava şartları, yeraltı zemininin yapısı dolayısıyla zorlu bir endüstri alanıdır. Proseslerin ve toz tutma sisyemleri için ham su alımı, yeraltı ve ocaktaki suyun drenajı ve susuzlaştırılması, cevher hazırlama üniteleri ve paket arıtma sistemlerinde pompalar kullanılmaktadır. Bu pompalar agresif, aşındırıcı ve kimyasal içeren sulara dayanıklı olmalıdır. Pompaların bu şartları sağlayabilmesi, tüm üretimin sürekliliği ve işleyişi için elzemdir. Ayrıca, sürdürülebilir bir yaşam için enerji verimliliği yüksek, dayanıklı, maliyeti düşük ürünlerin kullanılması gereklidir.